✨Đồng Tiền Lên Ngôi - Lịch Sử Tài Chính Thế Giới

Đồng Tiền Lên Ngôi - Lịch Sử Tài Chính Thế Giới Miếng ăn, tiền mặt, xèng, đồng, bạc, hào… cho dù bạn gọi nó là gì thì tiền vẫn quan trọng. Với mỗi người tiền mang một ý nghĩa khác nhau.

Với người Ki-tô giáo, lòng yêu tiền là nguồn gốc của mọi tội lỗi. Với các vị tướng, tiền là tài lực nuôi chiến tranh; với các nhà cách mạng, nó là gông xiềng của tầng lớp lao động. Nhưng thực sự tiền là gì? Có phải nó là một núi bạc như các nhà chinh phục người Tây Ban Nha từng nghĩ? Hay chỉ cần là những phiến đất sét và những tờ giấy in? Làm thế nào mà chúng ta lại sống trong một thế giới nơi hầu hết tiền bạc đều vô hình, không nhiều nhặn gì hơn những con số trên màn hình máy tính? Tiền từ đâu đến? Và chúng đã biến đi đâu?

Đồng tiền có bẩn thỉu như chúng ta vẫn thành kiến? Bất chấp tất cả, đồng tiền đã lên ngôi, và sự lên ngôi của đồng tiền là thiết yếu cho sự lên ngôi của loài người, đưa con người từ mức sống khốn khổ lên đỉnh cao của sự thịnh vượng vật chất.

Có thể nói không ngoa rằng tiền là một phát minh vĩ đại nhất về mặt kinh tế của loài người cho đến nay. Và để tìm hiểu một cách thấu đáo, đầy đủ về tiền là một việc hoàn toàn không đơn giản. Rất may là phần lớn các tri thức này đã được Niall Ferguson hệ thống hóa một cách khoa học và trình bày một cách hấp dẫn trong cuốn sách Đồng Tiền Lên Ngôi (The Ascent of Money).

Niall Ferguson viết cuốn sách này trong bối cảnh cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008 bắt đầu manh nha. Qua những sự kiện lịch sử vừa vinh quang vừa tăm tối, cùng những nhân vật lẫy lừng vừa có khả năng sáng tạo vừa có khả năng hủy diệt trong thế giới tài chính; cuốn sách kể câu chuyện hấp dẫn về sự ra đời của tiền tệ và tín dụng, thị trường trái phiếu và cổ phiếu, về bảo hiểm và bất động sản - những thành tố then chốt của nền tài chính đã định hình các xã hội và hệ thống tài chính toán cầu - từ thời Lưỡng hà cổ đại tới đầu thế kỉ 21, với những cuộc khai sinh, bước tiến đến đỉnh cao, những cơn khủng hoảng và bài học đắt giá. Cuốn sách cho thấy lĩnh vực tài chính gắn bó mật thiết, tác động lớn lao, lâu dài đến chúng ta ra sao: các thị trường tài chính là tấm gương của nhân loại, hé lộ từng ngày từng giờ về cách chúng ta định giá bản thân và những tài nguyên xung quanh.

Hơn mười năm đã trôi qua với nhiều thay đổi rõ nét như cục diện chính trị thế giới hay sự xuất hiện của tiền mã hóa công nghệ cao, nhưng tác giả khẳng định rằng một cuộc khủng hoảng kinh tế theo chu kỳ sớm muộn gì cũng diễn ra và sẽ không giống bất kỳ cuộc khủng hoảng nào trước đó. Ấn bản này của cuốn sách đã được tác giả bổ sung hai chương mới với những thông tin cập nhật, hi vọng những dự báo trong đó sẽ phần nào hữu ích cho độc giả.

Đọc cuốn sách này bạn sẽ hiểu tại sao, thật là nghịch lý, những người sống ở quốc gia an toàn nhất thế giới cũng là những người được bảo hiểm nhiều nhất trên thế giới. Bạn sẽ phát hiện ra từ bao giờ và tại sao những dân tộc nói tiếng Anh lại mang nỗi ám ảnh kỳ quặc với việc mua bán nhà. Có lẽ điều quan trọng hơn cả là bạn sẽ thấy quá trình toàn cầu hóa tài chính, cùng với nhiều hệ quả khác, đã xóa nhòa ranh giới ngày xưa giữa các thị trường phát triển và các thị trường mới nổi như thế nào, biến Trung Quốc trở thành chủ ngân hàng của nước Mỹ - chủ nợ cộng sản của con nợ tư bản, một sự đổi thay có tầm thời đại.

Tác phẩm này được chuyển thể thành kịch bản chương trình tài liệu của Channel 4 và PBS. Ảnh trên bìa dùng bức tranh Portrait of a Merchant (Chân dung một thương nhân) của họa sĩ Jan Gossaert.

Nội dung cuốn sách Đồng Tiền Lên Ngôi - Lịch Sử Tài Chính Thế Giới Đồng tiền lên ngôi được mở đầu với một phần hướng dẫn bao quát về lịch sử của thế giới với sự phát triển và suy tàn của nhiều mô hình xã hội sử dụng và không sử dụng tiền tệ. Theo tác giả, tiền không đơn thuần là một phương tiện để phục vụ việc trao đổi, giao thương. Với quá trình hình thành được dẫn ngược về các định dạng thô sơ nhất của tiền tệ như những phiến đất sét từng được sử dụng cho việc ghi chép các hoạt động nông nghiệp của khu vực Lưỡng Hà, tiền tệ còn được xem như là “vấn đề của niềm tin, thậm chí là đức tin”.

Từ đó, tác giả dẫn chúng ta qua các chủ đề về hệ thập phân và phương thức tính lãi, những khái niệm gốc rễ của tài chính hiện đại; sự tham gia của người Do Thái trong lịch sử phát triển tài chính cùng hoạt động cho vay nặng lãi và sau đó là sự đi lên của thế lực tài chính hùng mạnh Medici tại Florence vào thế kỷ 14 và 15; ba phát minh cơ bản được thêm vào mô hình tài chính của nền kinh tế Ý: tiền tệ được tiêu chuẩn hóa, sự hình thành của hệ thống dự trữ theo tỉ lệ (fractional reserve banking), và độc quyền phát hành giấy bạc ngân hàng của ngân hàng trung ương; sự hình thành, phát triển, và suy tàn của hệ thống bản vị vàng để nhường chỗ cho một hệ thống lưu hành giấy bạc ngân hàng dựa trên các khoản tiền gửi ngân hàng và tỉ giá hối đoái thả nổi.

Chương 2: Bàn về thị trường trái phiếu, các rentier, và lạm phát. Thị trường trái phiếu được cho là cuộc cách mạng vĩ đại thứ hai trong sự lên ngôi của đồng tiền.

Chương 3: Đề cập đến các hiện tượng bong bóng trên thị trường tài chính. Tác giả cung cấp một phần phân tích tổng quát cho lịch sử phát triển của thị trường chứng khoán Mỹ trong giai đoạn 1979-2008.

Chương 4: Được dành để bàn về rủi ro, bắt đầu bằng khái niệm cơ bản về bảo hiểm với vai trò là một công cụ phòng chống rủi ro trong tương lai. Tác giả chuyển tiếp đến lịch sử của ngành bảo hiểm hiện đại và nguồn gốc của nó từ Scotland.

Chương 5: Nói về cuộc chơi bất động sản và các ảnh hưởng của nó đến thị trường tài chính, bắt đầu với lịch sử của trò chơi Cờ tỉ phú và sự say mê của các nước phương Tây đối với bất động sản.

Chương 6: Mô tả quá trình toàn cầu hóa nền kinh tế thế giới về thương mại và đầu tư, sự xuất hiện của các nền kinh tế mới nổi, hay theo cách nói của tác giả là mới nổi trở lại (vì thực tế là một số nền kinh tế này trước đây đã có thời kỳ đặc biệt hùng mạnh).

Chương 7: Tóm lược lại bằng ngôn ngữ cô đọng nhất lịch sử phát triển của tiền tệ và hệ thống tài chính quốc tế, sự không bằng phẳng trong lịch sử của nó với quá nhiều giai đoạn bùng-vỡ cũng như nguyên nhân sâu xa của hiện tượng này.

Chương 8 và chương 9 là sự bổ sung mới cho ấn bản lần này bàn về sự sụp đổ của ngân hàng Lehman Brothers năm 2008, gây nên cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và những phản ứng trở lại từ các quốc gia, cũng như sự xuất hiện của tiền mã hóa như bitcoin…

Cảm nhận của bạn đọc về cuốn sách Đồng Tiền Lên Ngôi - Lịch Sử Tài Chính Thế Giới "Đọc Đồng Tiền Lên Ngôi giúp mình hiểu về lịch sử tài chính thế giới. Quyển sách cung cấp cho người đọc những hiểu biết nhất định về tài chính và sự ảnh hưởng của nó lên diễn trình lịch sử thế giới. Nội dung khá hay và dễ hiểu nên các bạn không chuyên về lĩnh vực này cũng có thể đọc. Không có những kiến thức, con số khô khan, tác giả Niall Ferguson dẫn dắt người đọc bằng những câu câu chuyện có thật, từ đó giúp ta hiểu vai trò cũng như sức mạnh của đồng tiền cũng như những thành tố khác như bảo hiểm, tín dụng, trái phiếu... Mình đã đọc qua Chiến tranh tiền tệ và thú thật mình thích quyển này hơn. Một quyển sách nên có trên kệ sách nhà bạn." - Độc giả Hữu Nguyễn

"Ai cũng yêu tiền, nhưng tiền tệ - tài chính là một lĩnh vực học thuật khá nhàm chán với những người không có background ngành nghề hay hứng thú liên quan. Lịch sử tiền tệ, không cần phải nói thêm, khô khan đến tận xương tủy. Nhưng sự kết hợp giữa hai vấn đề này trong "Đồng tiền lên ngôi" bỗng trở thành một câu chuyện vô cùng thú vị. Quá khứ của đồng tiền không hề bằng phẳng, có lúc huy hoàng nhưng cũng có thời khắc thăng trầm, vừa vinh quang vừa tăm tối. Đừng ngạc nhiên về điều này vì lịch sử của đồng tiền gắn liền với lịch sử của chúng ta, đưa loài người từ màn đêm tăm tối khốn cùng lên đỉnh cao huy hoàng của sự thịnh vượng vật chất. Tôi đặc biệt ấn tượng với phần kết với lời lẽ cô đọng và đầy tính học thuật: "Thế giới tài chính của ngày hôm nay là kết quả của bốn thiên niên kỉ tiến hóa kinh tế. Đồng tiền - mối quan hệ được kết tinh giữa con nợ và chủ nợ - đã sinh ra các ngân hàng và các sở giao hoán, tạo điều kiện cho những khoản vay và cho vay ngày càng lớn hơn [...] Phần lớn sự lêch lạc trong suy nghĩ của chúng ta đương nhiên là kết quả của tiền" -  Độc giả Nguyen Phuong

"“Đồng tiền lên ngôi” của Niall Ferguson là một cuốn sách nói về lịch sử tài chính thế giới với sự phát triển và suy tàn của nhiều mô hình xã hội sử dụng và không sử dụng tiền tệ. Từ những cuộc hành trình vượt Đại Tây Dương để tìm kiếm của cải vàng bạc đến những tấm đất sét ghi nhận các giao dịch ở Lưỡng Hà thời cổ đại. Tất cả đều là hình thái của tiền tệ bởi tiền tệ được xem như là “vấn đề của niềm tin, thậm chí là đức tin”. Ngoài ra cuốn sách còn có ta hiểu thêm về nhiều kiến thức về thị trường trái phiếu, lạm phát, các hiện tượng bong bóng trên thị trường tài chính.. Đây là cuốn sách hữu ích cho những ai đang làm việc trong thị trường tài chính.." - Độc giả Đoàn Thanh Tú

Thông tin tác giả Niall Ferguson

Sinh năm 1964, là sử gia người Anh, là một trong các sử gia nổi tiếng nhất ở thời hiện đại. Ông là giáo sư của Đại học Harvard, nghiên cứu viên cao cấp tại Đại học Stanford và Đại học Oxford; chuyên gia trong các lĩnh vực lịch sử quốc tế, lịch sử kinh tế và tài chính cũng như chủ nghĩa đế quốc của Anh và Mỹ.

Năm 2004, Niall Ferguson được Tạp chí Time bình chọn là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới.

TÁC PHẨM TIÊU BIỂU

• Đồng tiên lên ngôi

• Văn minh phương Tây và phần còn lại của thế giới