✨Nơi Vết Thương Ánh Sáng Rọi Vào

Cuốn sách “Nơi vết thương ánh sáng rọi vào” (tựa gốc: What My Bones Know: A Memoir of Healing from Complex Trauma) của tác giả Stephanie Foo, người Mỹ gốc Malaysia. Đây là một trong những cuốn sách hiếm hoi đề cập một cách chi tiết, sâu sắc và sống động về câu chuyện chữa lành của một người mắc chứng Rối loạn Căng thẳng Sau Sang chấn Phức tạp (C-PTSD).

Nếu PTSD thông thường liên quan đến một khoảnh khắc sang chấn thì “người bị PTSD phức tạp thường đã trải qua lạm dụng liên tục – tức là sang chấn xảy ra trong thời gian dài – trong nhiều năm. Bị lạm dụng khi còn nhỏ là một nguyên nhân thường gặp của PTSD phức tạp”, Stephanie Foo chia sẻ.

Khác với một số cuốn sách tâm lý thường soi chiếu dưới góc nhìn chủ yếu từ các chuyên gia, “Nơi vết thương ánh sáng rọi vào” tường thuật lại hành trình chữa lành của chính người trong cuộc – một nhà báo, nhà sản xuất chương trình truyền thanh có tiếng ở Hoa Kỳ. Trước khi Stephanie ra mắt cuốn sách, ít ai biết cô chính là nạn nhân của căn bệnh tâm lý C-PTSD.

Stephanie Foo là con một trong gia đình. Năm hai tuổi rưỡi, cô theo cha mẹ chuyển từ Malaysia đến sinh sống trong khu vực “người thiểu số chiếm đa số” ở San Jose, California, Hoa Kỳ.

Ngay từ khi còn là một đứa bé non nớt đáng ra cần được yêu thương, chăm sóc, Stephanie đã phải gồng gánh trên vai trách nhiệm quá lớn của một người con phải chứng kiến và chăm sóc ngược lại những tổn thương tinh thần từ chính cha mẹ ruột của mình. Cô bé luôn muốn được ngoan, muốn người lớn trong nhà vui lòng. Tuy nhiên, gần như mọi nỗ lực của cô đều nhận lại những hành vi và thái độ bạo lực.

Nỗi sợ ám ảnh ở mọi ngóc ngách trong thời gian dài, lặp đi lặp lại đến nỗi người bị C-PTSD khó mà nhận ra đâu là mối nguy thực sự. Với họ, dường như bất cứ nơi đâu cũng rình rập hiểm họa và bất cứ ai cũng có thể chực chờ tấn công mình. Họ “khó điều tiết cảm xúc; có xu hướng chia sẻ quá mức và tin sai người; chán ghét bản thân, khó duy trì các mối quan hệ; có mối quan hệ không lành mạnh với người lạm dụng mình; xu hướng gây hấn nhưng không thể chịu được sự gây hấn của người khác”. Thậm chí, họ “dễ dàng trở nên hung hăng; họ dễ bị nghiện rượu, nghiện chất kích thích, bạo lực, bốc đồng và hành vi khó đoán định”.

Câu chuyện của Stephanie sẽ làm nhiều người ngạc nhiên soi chiếu lại chính mình. Đôi khi, người đọc có thể lạnh người khi nhận ra những mầm mống bạo lực tiềm ẩn dưới danh nghĩa của yêu thương, kỳ vọng.

Liệu tổn thương của từng người có tiềm ẩn đâu đó những tổn thương liên thế hệ, những hạt mầm cả tốt lẫn xấu di truyền từ đời này qua đời khác? Câu chuyện của bạn là cá nhân riêng lẻ hay bạn cũng chính là những điển hình tương tự của cộng đồng lớn mà bạn đang sống?

Là một nhà báo, Stephanie không chỉ giỏi kể chuyện từ bằng chứng sống – câu chuyện chân thực của chính mình – mà cô còn đào sâu tìm tòi, nghiên cứu mọi ngóc ngách. Từ những cuốn sách và chuyên gia tâm lý được trích dẫn, cho đến mối quan hệ của Stephanie, không chỉ với cha mẹ của mình mà còn từ chính nguồn cội của cô, những người họ hàng ở quê nhà Malaysia. Cộng đồng người châu Á nhập cư trong chính ngôi trường cô học, khu phố cô sống. Những lát cắt thoáng qua về cả cộng đồng người Việt ở San Jose khiến câu chuyện càng trở nên gần gũi.

Trong chừng mực nào đó, người ta có thể cho rằng Stephanie là một người may mắn khi cô đã vượt qua nghịch cảnh. Cô có địa vị xã hội và có danh tiếng. Tuy nhiên, đó chỉ là lớp vỏ hào nhoáng bên ngoài. Từ chính sâu thẳm bên trong lòng mình, khi trở về nhà với những lặng im, đối diện với thực tại, cô có thực sự hạnh phúc hay đang chết chìm trong nỗi tuyệt vọng và tự bào mòn chính mình? Cô đã làm gì để tự giải cứu chính mình? Hành trình đó đơn giản hay chông gai?

Dần dần từng lớp một, Stephanie đã trải lòng trên những trang viết và người đọc như đang cùng chiến đấu bên cô.

Stephanie không làm cho mình trở nên ngầu hơn. Cô chân thực nhìn nhận từng quá trình tổn thương và hàn gắn, thẳng thắn xem xét từng lỗi sai vô tình mắc phải. Cô cũng học cách bao dung và chấp nhận chính mình, đồng thời tìm kiếm sự giúp đỡ cần thiết.

“Nơi vết thương ánh sáng rọi vào” không liệt kê bản danh sách những điều bạn cần làm. Thay vào đó, bạn sẽ tìm thấy kinh nghiệm xương máu từ chính những sai lầm của người trong cuộc. Ở đó, bạn sẽ tìm thấy kiến thức chuyên môn được trích dẫn khéo léo, tinh gọn. Sự sắc bén của một nhà báo và sự nhạy cảm của một Stephanie dị biệt như tiếp thêm cho bạn sức mạnh. Sau cùng, hãy nhớ, khi bạn khát khao yêu thương, được yêu thương và tự yêu thương, bạn có thể tự chữa lành chính mình.

• Về tác giả:

Stephanie Foo là người Mỹ gốc Malaysia. Cô là nhà văn và là nhà sản xuất chương trình radio, gần đây nhất cô làm việc cho kênh This American Life. Tác phẩm của cô đã được phát sóng trên Snap Judgement, Reply All, 99% Invisible và Radiolab, đồng thời các bài viết của cô đã được đăng trên Vox và The New York Times. Là một diễn giả và người hướng dẫn được biết đến rộng rãi, cô đã giảng dạy tại Đại học Columbia và đã diễn thuyết tại nhiều nơi từ Liên hoan phim Sundance đến Sở Sức khỏe Tâm thần Missouri. Hiện cô sống ở thành phố New York .