✨DNA Hành trình khám phá cấu trúc chuỗi xoắn kép

Đây là tự truyện của James Watson – người đồng khám phá ra cấu trúc xoắn kép của DNA Nếu bạn tò mò về khám phá được coi là vĩ đại nhất thế kỷ 20 được phát hiện như thế nào, nếu bạn tò mò về trung tâm học thuật của thế giới những năm 1940-50, một trong những nơi giành nhiều giải Nobel Sinh Y học nhất, đây chắc chắn là cuốn sách dành cho bạn.

“Được xuất bản vào năm 2012 để đánh dấu 50 năm kể từ khi giải Nobel được trao cho Watson và Crick về công trình khám phá cấu trúc DNA, một ấn bản với chú thích và minh họa của cuốn sách kinh điển này mang đến những hiểu biết mới về mối quan hệ cá nhân giữa James Watson, Frances Crick, Maurice Wilkins, Rosalind Franklin. Những câu chuyện liên quan được người trong cuộc thuật lại đầy chi tiết, giúp khắc họa chân dung các nhà khoa học cũng như đời sống, suy tư hay cảm xúc của họ trong quá trình làm việc nghiên cứu.

Cấu trúc của DNA là một cuộc đua ngầm bắt đầu từ thời điểm Oswald Avery và cộng sự ở Đại Học Rockefeller, New York, làm thí nghiệm chứng minh DNA mang thông tin di truyền (trước đó người ta tin là protein mới là chất quyết định di truyền). Cuộc đua tìm kiếm ‘mật mã của sự sống’ còn ảnh hưởng cả đến thế giới khoa học nói chung, nhất là từ thời nhà vật lý vĩ đại người Áo Erwin Schrödinger. Có ít nhất 3 nhóm lúc đó dồn tâm sức vào cuộc đua này.

Nhóm thứ nhất ở King’s College (London) với điểm tựa chính là kỹ thuật X-ray crystallography, tuy nhiên không phải ai cũng có khả năng làm ra những bức ảnh X-ray chất lượng và ngay cả khi có những hình ảnh tuyệt đẹp (như của Rosalind Franklin và Maurice Wilkins) thì không phải ai cũng giải thích và mô hình hoá được nó.

Nhóm thứ hai là Linus Pauling ở Caltech là người đầu tiên nhận ra cấu trúc xoắn (helical) ở protein (giải Nobel hoá học năm 1958), và có lẽ ông đã phát hiện ra cấu trúc này ở DNA nếu ông không lỡ chuyến tàu qua Anh, lỡ luôn dịp chứng kiến bức ảnh X-ray của Wilkins và Franklin. Pauling công bố cấu trúc của DNA 2 tháng trước Watson và Crick, nhưng cấu trúc đó là sai (ông cho rằng nó là triple helix).

Nhóm cuối cùng và là những người chiến thắng là nhà khoa học thiên tài người Anh Francis Crick (người được coi là cha đẻ của ngành sinh học phân tử hiện đại) và một trong những người có ảnh hưởng nhưng cũng đầy mâu thuẫn, tác giả cuốn sách, nhà khoa học người Mỹ James Watson. Một trong những điểm đáng chú ý là Watson và Crick không hề có dự án về cấu trúc DNA, họ đơn giản là tò mò và quyết tâm theo đuổi nó bằng mọi giá. Erwin Chargaff là người phát hiện ra tỷ lệ của các nucleic acid trong DNA luôn cân bằng giữa Adenine và Thymine, Guanine và Cytosine. Sau khi chứng kiến seminar về phát hiện này vào năm 1952, Watson và Crick nghĩ ngay đến mô hình pairing trong cấu trúc DNA (A-T, G-C), một trong những điểm chính thúc đẩy họ xây dựng cấu trúc xoắn kép. Bức ảnh X-ray của Franklin là bức ảnh đơn giản nhưng có chất lượng nhất về cấu trúc tinh thể của DNA, nó chỉ ra rõ ràng cấu trúc xoắn (helical) ở DNA. Vì nhiều lý do mà Franklin và Wilkins đã không mô hình hóa được DNA dù họ là những người đầu tiên nhìn thấy bức ảnh X-ray này. Như vậy, Watson và Crick đã có hai bằng chứng quan trọng về cấu trúc DNA, đó là cơ chế ghép cặp (pairing) giữa A-T và C-G và cấu trúc xoắn của hai trục tinh thể. Tuy nhiên, họ chỉ hoàn chỉnh nó sau khi Jerry Donohue chỉ cho họ hydrogen chính là cầu nối A-T và C-G.

Cấu trúc xoắn kép của DNA được khám phá chính thức vào năm 1953, công trình thắng giải Nobel chín năm sau đó (1962) và ảnh hưởng của nó là vô tận. Ví dụ như nó chỉ ra cơ chế sao chép của tế bào của Watson và Crick dự đoán (và được chứng minh hoàn toàn sau đó), giải thích sự sống, tạo ra ngành sinh học phân tử và công nghệ sinh học như hiện nay.”

Theo TS Đinh Quang Huy

Tác giả James Dewey Watson (1928)

• Là nhà sinh vật học phân tử Mỹ. Vào năm 25 tuổi, ông đã nổi tiếng với công trình khám phá ra cấu trúc DNA. Watson, Francis Crick và Maurice Wilkins đã được trao giải Nobel Sinh lý và Y khoa năm 1962 cho "sự khám phá của họ liên quan đến cấu trúc phân tử của nucleic acids và tầm quan trọng của nó cho việc trao chuyển thông tin trong vật chất sống".

• 1956-1976: Watson trở thành thành viên giảng dạy tại các phòng thí nghiệm của Đại học Harvard.

• 1968: ông làm giám đốc phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor tại Long Island, New York và chuyển trọng tâm nghiên cứu của trung tâm này sang nghiên cứu ung thư.

• 1994: ông đã giữ chức chủ tịch của trung tâm này 10 năm và sau đó trở thành hiệu trưởng của nó cho đến năm 2007.

• 1988-2002: Watson làm việc với Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, đóng góp cho việc xây dựng đề án liên quan đến di truyền của con người.

• Ông cũng đã viết rất nhiều sách khoa học, trong đó có The Molecular Biology of the Gene (1965),The Double Helix (1968).

ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA

“Cuốn sách mô tả các sự kiện dẫn đến một trong những khám phá sinh học vĩ đại của thời đại chúng ta.” - Robert K. Merton

“Một thành công to lớ một tác phẩm kinh điển.” - Peter B. Medewar

“Không ai có thể bỏ lỡ sự phấn khích trong câu chuyện về khám phá vĩ đại và đẹp đẽ này… Cuốn sách truyền tải tinh thần khoa học… ý nghĩa về tương lai, tinh thần cao, sự cạnh tranh và dự đoán đúng sai, sự bao trùm của trí tưởng tượng và thử nghiệm thực tế.” - Jacob Bronowski

“Lịch sử về một nỗ lực khoa học, một câu chuyện trinh thám thực sự khiến người đọc nghẹt thở từ đầu đến cuối.” - Andre Lwoff

“Ông đã mô tả một cách đáng ngưỡng mộ cảm giác đáng sợ và đẹp đẽ khi tiến hành một khám phá khoa học.” - Richard Feynman

TRÍCH ĐOẠN ĐỌC THỬ

Tôi chưa từng thấy Francis Crick thể hiện vẻ khiêm nhường. Có thể anh ấy điềm đạm với ai khác, nhưng tôi chẳng có lý do nào để phán xét cả. Chuyện đó không liên quan đến sự nổi tiếng của anh lúc ấy. Anh đã được nhắc đến nhiều, thường là với một sự kính trọng, rằngcó thể một ngày nào đó anh sẽ được xếp vào hàng ngũ với Rutherford hay Bohr. Nhưng sự tình vẫn chưa phải như vậy vào khoảng mùa thu năm 1951 khi tôi đến làm việc ở Phòng thí nghiệm Cavendish thuộc Đại học Cambridge, cùng một nhóm nhỏ các nhà vật lý học và hóa học nghiên cứu về cấu trúc không gian ba chiều của protein. Vào thời điểm đó, anh đã 35 tuổi vàhầu như chưa có tiếng tăm gì. Mặc dù một vài đồng nghiệp thân thiết đã nhận ra tư duy nhanh nhẹn và sắc sảo của anh nên thường tìm đến anh để hỏi ý kiến, nhưng họ lại thường không trân trọng đúng mức mà còn cho rằng anh hay nói luyên thuyên.

Chủ nhiệm đơn vị nghiên cứu của Francis lúc ấy là ông Max Perutz, một nhà hóa học gốc Áo đã đến Anh vào năm 1936. Vào thời điểm đó ông đã thu thập nhiều dữ liệu nhiễu xạ qua tia X từ các tinh thể hemoglobin được hơn 10 năm và chỉ mới bắt đầu tìm thấy vài kết quả. Người giúp đỡ ông là Ngài Lawrence Bragg, giám đốc phòng thí nghiệm Cavendish. Suốt gần bốn mươi năm, ông Bragg, một người đoạt giải Nobel và là một trong những người đặt nền móng cho ngành tinh thể học, đã luôn dõi theo nhiễu xạ tia X như một phương pháp giúp xác định cấu trúc ngày càng phức tạp hơn của các phân tử.* Khi cấu trúc phân tử càng phức tạp được tìm ra nhờ phương pháp mới thì ông lại càng phấn khởi. Vì thế mà trong những năm ngay sau chiến tranh ông đặc biệt say mê với việc giải cấu trúc protein, vốn là loại phân tử phức tạp nhất. Bình thường, khi xong việc hành chính, ông Bragg hay ghé qua văn phòng của Perutz để thảo luận về những dữ liệu tia X vừa thu được. Sau đó ông tiếp tục tìm cách lí giải chúng sau khi về nhà.

Crick là điểm giao thoa giữa - nhà lý thuyết Bragg và - nhà thực nghiệm Perutz; anh thi thoảng cũng làm thí nghiệm nhưng thường say sưa với lý thuyết giải mã cấu trúc protein hơn. Mỗi khi tìm ra điều mới mẻ, anh thường sẽ trở nên cực kì phấn khích và lập tức kể cho bất kì ai chịu nghe về những điều này. Mộthai ngày sau đó anh thường nhận thấy lý thuyết của mình chưa ổn và thế là quay sang thí nghiệm cho đến khi chán thì phát kiến mới cho lý thuyết lại nảy sinh.

Có nhiều tình huống bi hài liên quan đến những chuyện này. Mà cũng nhờ vậy nên không khí phòng thí nghiệm, nơi mà những quy trình thường kéo dài từ vài tháng cho đến vài năm, trở nên sôi động hơn. Điều này một phần do âm lượng giọng nói của Crick: anh nói lớn và nhanh hơn bất kì ai và khi anh phá lên cười thì ai cũng biết anh đang ở đâu trongviện Cavendish. Gần như ai cũng thích thú với những khoảnh khắc rộn ràng này, đặc biệt là khi chúng tôi có thời gian chăm chú lắng nghe và ngắt lời ngay khi không còn theo kịp chuỗi suy luận của anh nữa. Nhưng có một ngoại lệ đáng nhắc tới. Những cuộc chuyện trò với Crick thường lại làm Ngài Lawrence Bragg khó chịu, và giọng nói của anh thôi cũng đủ để làm Bragg phải tìm một nơi khác, yên tĩnh hơn. Chỉ thỉnh thoảng ông mới tới uống trà ở Cavendish, vì điều đó có nghĩa là ông phải chịu đựng việc cả phòng trà như vỡ bung do giọng nói của Crick. Nhưng ngay cả khi đã làm vậy, Bragg vẫn chưa hoàn toàn được yên thân. Đã hai lần hành lang bên ngoài văn phòng của ông bị ngập khi nước túa ra từ phòng thí nghiệm mà Crick đang làm việc. Francis, vì mải say sưa với lí thuyết, đã lơ là việc siết chặt ống cao su quanh cái máy bơm hút của mình.

Vào thời điểm tôi mới đến, các lí thuyết của Francis đã vượt xa những giới hạn của lĩnh vực tinh thể học protein. Bất cứ điều gì quan trọng cũng lôi cuốn anh, và anh thường đi đến nhiều phòng khác nhau để xem những thí nghiệm mới nào vừa được thực hiện. Mặc dù thường rất nhã nhặn và ân cần đối với các đồng nghiệp khi họ không hiểu rõ ý nghĩa thật sự của những thí nghiệm mới, nhưnganh cũng không bao giờ ngần ngại nói thẳng với họ điều đó. Gần như ngay lập tức, anh sẽ đề xuất một loạt những thí nghiệm mới để chứng minh cho lập luận của mình. Ngoài ra, anh cũng không ngừng thao thao bất tuyệt với những ai chịu lắng nghe rằng các ý tưởng sáng suốt mới của mình có thể sẽ thúc đẩy khoa học phát triển như thế nào.

Từ những lí do đó, người ta thực sự sợ Crick dù không nói ra, đặc biệt là những người cùng thời với anh cũng đang tìm danh tiếng. Cái cách anh nhanh chóng nắm bắt dữ liệu và giản lược chúng thành những mô hình chặt chẽ thường làm cho họchột dạ. Họ sợ rằng, trong tương lai sớm thôi, anh ấy sẽ thành công, và sẽ chỉ ra cho cả thế giới thấy những cái đầu mờ nhạt, vốn được che dấu sau những lối hùng biện kiểu cách của Đại học Cambridge.

Mặc dù Crick được hưởng quyền có một bữa ăn mỗi tuần tại trường Caius (một trường thành viên danh giá của Đại Học Cambridge - ND), anh vẫn chưa vào biên chế của bất kì trường nào. Một phần là do chủ ý của anh. Anh rõ ràng không muốn chịu gánh nặng không đáng có từ việc giảng dạy sinh viên đại học. Phần khác cũng vì tiếng cười của Crick, không chừng nó sẽ làm mấy học giả đáng kính nổi khùng nếu phải nghe thấy quá một lần mỗi tuần. Tôi chắc rằng việc không vào biên chế đôi khi cũng làm Francis buồn phiền, dù cho bản thân anh cũng thấy rõ rằng cuộc sống của giới khoa bảng vốn bị chi phối bởi các vị trung niên quá mô phạm nhưng thực chất lại không có khả năng đem lại cho anh niềm yêu thích khoa học hay chỉ dạy cho anh bất cứ điều gì đáng giá. Duy chỉ có trường King, một ngôi trường giàu mạnh và phóng khoáng mới tiếp nhận anh mà không làm mất đi tính cách của cả đôi bên. Những ai thân thiết đều biết anh là một người bạn vui vẻ khi cùng nhau dùng bữa tối. Nhưng dù có cố gắng thế nào, họ không thể che giấu được sự thật là nếu vô tình đưa ra một bình luận sai về rượu sherry (rượu Tây Ban Nha) thì hẳn sẽ bị Francis mắng cho một trận.

Cuốn Sách Giúp Nâng Cao Sự Hiểu Biết Về Sức Khỏe- Gan Ơi Là Gan - Người Hùng Thầm Lặng Trong Cơ Thể Giúp Chúng Ta Sống Lâu Và Khỏe Mạnh

Giới thiệu sách “Khi bị hư hại hoặc tổn thương, gan không chết mà mọc lại, đưa chúng ta đến gần hơn với sự bất tử. Trong số tất cả các cơ quan trong cơ

Sổ Tay Sức Khỏe Người Cao Tuổi - Gắn Bó Tuổi Già

Sổ Tay Sức Khỏe Người Cao Tuổi - Gắn Bó Tuổi Già Đây chính là một chút kiến thức cần thiết cho hành trang của đời người, dù là đang ở đoạn giữa hay là

BỆNH TỪ MIỆNG MÀ RA - 5 BƯỚC ĐỂ CÓ HỆ TIÊU HÓA KHỎE MẠNH - VL

ΒỆΝΗ TỪ MIỆNG MARA 5 BƯỚC ĐỂ CÓ HỆ TIÊU HÓA KHỎE MẠNH BỆNH TỪ MIỆNG MÀ RA phá bỏ lầm tưởng rằng hầu hết các bệnh tiêu hóa đều không giải thích được về

Chu Dịch Và Đông Y Học

Cuốn Chu Dịch Và Đông Y Học: Có thể nói rằng Tây y bắt đầu từ thực nghiệm chú trọng tới phân tích, còn Đông y bắt đầu từ triết học chú trọng tới

Combo 3 cuốn : Ám Ảnh Ăn Sạch + Thần Dược Xanh + Dinh Dưỡng Xanh (Bộ 3 cuốn sách hay về thực đơn xanh)

Combo 3 cuốn : Ám Ảnh Ăn Sạch + Thần Dược Xanh + Dinh Dưỡng Xanh (Bộ 3 cuốn sách hay về thực đơn xanh) 1, Ám Ảnh Ăn Sạch Đã từng có thời kỳ

Combo 2Q Sách Y Học / Chăm Sóc Sức Khỏe : Nhịn Khô + Nước Ép Xanh Chữa Lành Cơ Thể

1. Nhịn Khô [ThaiHaBooks] Cuốn sách Nhịn khô của bác sĩ Sergei Filonov là cẩm nang hướng dẫn toàn diện về phương pháp nhịn khô, làm rõ tất cả các điểm mấu chốt giúp bạn

Y Học Phổ Thông Dành Cho Mọi Người - Chuyên Đề: Thuốc Nam Và Bệnh Mắt

Sách là cẩm nang cần thiết trong mỗi gia đình, nhằm bỗ sung các kiến thức về tên thảo dược, công dụng cũng như là cách chế biến chính xác và cụ thể nhất.

Hướng Dẫn Hoạt Động Dự Phòng, Phát Hiện Sớm, Chẩn Đoán, Điều Trị và Quản Lý Một Số Bệnh Không Lây Nhiễm Phổ Biến Cho Tuyến Y Tế Cơ Sở

HƯỚNG DẪN HOẠT ĐỘNG DỰ PHÒNG, PHÁT HIỆN SỚM, CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ VÀ QUẢN LÝ MỘT SỐ BỆNH KHÔNG LÂY NHIỄM PHỔ BIẾN CHO TUYẾN Y TẾ CƠ SỞ Lời giới thiệu: Các bệnh

Sách - Cuộc Sống Sau Ung Thư

Cuốn sách bao gồm các hướng dẫn chăm sóc sức khỏe để cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người sống sót sau ung thư – có thể gọi là các liệu pháp tâm

Sivananda Yoga - Yoga Cổ Điển: Triết Lý Và Thực Hành (Tái Bản)

Sivananda Yoga - Yoga Cổ Điển: Triết Lý Và Thực Hành (Tái Bản) Đây có thể xem là một tập cẩm nang toàn diện về Yoga cổ điển, một bộ môn giúp mang lại sức

Sách Nhân Tố Vi Sinh

LÀM THẾ NÀO ĐỂ CÓ 1 SỨC KHOẺ TỐT VÀ KHÔNG BAO GIỜ BỊ BỆNH? Đó là một câu hỏi lớn mà tất cả những người sống trên Trái đất này đều quan tâm. Từ

Sách: Cơ Thể Tự Chữa Lành: Thực Phẩm Thay Đổi Cuộc Sống

Cơ Thể Tự Chữa Lành: Thực Phẩm Thay Đổi Cuộc Sống ------------ Cơ Thể Tự Chữa Lành: Thực Phẩm Thay Đổi Cuộc Sống Cơ thể tự chữa lành: Thực phẩm thay đổi cuộc sống -

Combo 2 cuốn : Cẩm Nang Hướng Dẫn Thải Độc Và Chế Độ Ăn Uống Lành Mạnh + Chế Độ Ăn Giảm Cân Và Kiểm Soát Tiểu Đường

Combo 2 cuốn : Cẩm Nang Hướng Dẫn Thải Độc Và Chế Độ Ăn Uống Lành Mạnh + Chế Độ Ăn Giảm Cân Và Kiểm Soát Tiểu Đường ------------   1. Cẩm Nang Hướng Dẫn

Dinh Dưỡng Tươi Xanh, Ăn Lành Để Trẻ

“Dinh dưỡng tươi xanh, ăn lành để trẻ” là một hướng dẫn toàn diện về chế độ ăn uống và dinh dưỡng, giúp bạn xây dựng một cơ thể khỏe mạnh, tràn đầy sinh lực

Nhân tố Enzyme - Phương Thức Sống Lành Mạnh (Tái Bản 2019)

Nhân tố Enzyme - Phương Thức Sống Lành Mạnh (Tái Bản 2019) ------------ Từ kết quả lâm sàng khi tiến hành kiểm tra dạ dày của hơn 300.000 người, bác sĩ Hiromi Shinya đã rút

Gan Ơi Là Gan - Người Hùng Thầm Lặng Trong Cơ Thể Giúp Chúng Ta Sống Lâu Và Khỏe Mạnh

Gan Ơi Là Gan - Người Hùng Thầm Lặng Trong Cơ Thể Giúp Chúng Ta Sống Lâu Và Khỏe Mạnh “Khi bị hư hại hoặc tổn thương, gan không chết mà mọc lại, đưa chúng

Sách - Ăn Theo Nhóm Máu

NHÓM MÁU CỦA BẠN LÀ CHÌA KHÓA MỞ CÁNH CỬA BÍ ẨN của sức khỏe, bệnh tật, tuổi thọ, sức sống thể chất và sức mạnh tình cảm. Nhóm máu quyết định mức độ nhạy

Y học dinh dưỡng - Những điều bác sĩ không nói với bạn

Tuy là một bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm, nhưng bác sĩ Ray Strand đã phải bó tay chứng kiến người vợ bị những cơn đau mãn tính hành hạ. Từ đó ông đã đồng

Trạm Đọc Official | Hệ Miễn Dịch: Khám Phá Cơ Chế Tự Phòng Chữa Bệnh Của Cơ Thể Người

Hệ Miễn Dịch: Khám Phá Cơ Chế Tự Phòng Chữa Bệnh Của Cơ Thể Người Cơ thể con người có khả năng chiến đấu với bệnh tật và tự chữa lành vết thương là một

Bất Ngờ Lớn Về Chất Béo

Bất Ngờ Lớn Về Chất Béo ------------ Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association - AHA), thực phẩm có chứa chất béo bão hòa làm tăng cholesterol trong máu. Vì vậy AHA,

Ghép da trong phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ

Ghép da trong phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ - Tác giả: Trường ĐH Y Hà Nội - Bộ Môn Phẫu Thuật Tạo Hình - Chủ Biên: GS.TS. Trần Thiết Sơn - Nhà xuất bản

Sách COVID 19: Đại dịch đáng lẽ không bao giờ xảy ra và làm cách nào để ngăn chặn đại dịch kế tiếp - Nhã Nam - BẢN QUYỀN

Tác giả: Debora Mackenzie Dịch giả: Trịnh Vĩnh Lộc Nhà xuất bản: Thế Giới Số trang: 380 Kích thước: 14x20.5cm Ngày phát hành: 08-2021 Trong suốt sự nghiệp của mình, các bài báo của Debora

Ung Thư Không Phải Là Chết

Là tự truyện của một bác sĩ mắc căn bệnh ung thư gan nguyên phát. Nhờ vào sự hiểu biết, kiến thức y khoa cùng ý chí kiên cường, tinh thần lạc quan, bác sĩ

Combo 2 Cuốn Sách Diện Chẩn Tác Giả Bùi Quốc Châu

1. Âm Dương Khí Công Sách hướng dẫn phương pháp thở gọi là âm dương khí công do Bùi Quốc Châu phát minh. Đây là một phương pháp thở đơn giản, dễ thực hiện nhưng

Chế Độ Ăn Giải Độc Cơ Thể Phòng Chống Lão Hóa

Độc tố tiếp xúc thường xuyên hàng ngày sẽ gây quá tải cho cơ thể, làm tổn thương các cơ quan nội tạng, dẫn đến bệnh tật. vì vậy, điều cần kíp làm ngay trước

Du Hành Vào Thế Giới Y Học Tự Cổ Chí Kim

Du Hành Vào Thế Giới Y Học Tự Cổ Chí Kim Từ giai đoạn sơ khai của y học đến những khám phá vượt bậc trong kỉ nguyên công nghệ cao, Du Hành Vào Thế

Vitamin & Khoáng chất (Tái bản)

Xây dựng cơ thể khỏe mạnh từ vitamin và khoáng chất! Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thuốc bổ sung dinh dưỡng và thực phẩm chức năng dành cho những người , vì

Diện Chẩn ABC - Phương Pháp Chữa Bệnh Của Người Việt Nam

Năm 1980, Giáo sư Bùi Quốc Châu đã tìm ra phương pháp đáng ngạc nhiên này và gọi nó là Diện Châm do ông thực hành nó với những chiếc kim châm cứu. Kể từ

Đông Y Ngoại Khoa Học (Mềm)

Bệnh học trong Đông y hầu như có đủ mọi khoa học trị bệnh, từ Nội, Ngoại, Thương, Phụ, Nam, Nhi, Ngũ quan… trong đó, môn Ngoại khoa được nghiên cứu thành một môn học

Nhân Tố Enzyme 4 - Minh Họa (Tái Bản 2021)

Nhân Tố Enzyme 4 - Minh Họa (Tái Bản 2021)

Tối ưu hóa môi trường làm việc trong răng hàm mặt

Sách Răng hàm mặt được biên soạn dựa trên chương trình giáo dục của Trường Đại học Y Hà Nội trên cơ sở chương trình khung đã được phê duyệt. Sách được các Nhà giáo

Combo Bài Thuốc Y Học: Bất Ngờ Lớn Về Chất Béo + Thần Dược Xanh (Bí Kíp Để Có Một Cơ Thể Khỏe Mạnh - Tặng Kèm Bookmark Green Life)

Combo Bài Thuốc Y Học: Bất Ngờ Lớn Về Chất Béo + Thần Dược Xanh (Bí Kíp Để Có Một Cơ Thể Khỏe Mạnh - Tặng Kèm Bookmark Green Life) "Hãy cẩn thận khi đọc

Combo 2 cuốn Nhân tố vi sinh (TB) + Enzyme chống lão hoá (TB)

Nhân Tố Vi Sinh (Tái Bản) - Làm thế nào để có 1 sức khoẻ tốt và không bao giờ bị bệnh? Đó là một câu hỏi lớn mà tất cả những người sống trên

Sơ Cấp Cứu Dã Ngoại - Tái Bản

Sách do tác giả Phạm Văn Nhân biên soạn trên cơ sở tổng hợp các sách về kỹ năng sơ câp cứu tử các nước và sự hiệu đính của bác sĩ Diinh Thiện Khánh

Tâm Trí Chữa Lành Cơ Thể Như Thế Nào

Tâm Trí Chữa Lành Cơ Thể Như Thế Nào “Tâm trí chữa lành cơ thể như thế nào?” của Jo Marchant là một trong những cuốn sách bán chạy nhất của New York Times và

Thói quen sinh hoạt nuôi dưỡng não bộ

Thói quen sinh hoạt nuôi dưỡng não bộ ------------ “Ôi, hôm nay lại là một ngày mệt nhoài!” Chúng ta rất hay nói hoặc nghe thấy câu này phải không? Tuy nhiên, nếu để ý

CƠ THỂ TỰ CHỮA LÀNH – GIẢI CỨU GAN Tập 3

Tôi như bạn vậy, đến lúc quan tâm tới sức khỏe bản thân. Bộ sách CƠ THỂ TỰ CHỮA LÀNH của Anthony William vô cùng thực dụng – chỉ cho ta phương pháp lành mạnh

Xử Lý Đái Tháo Đường Típ 2

Đái tháo đường hiện là đại dịch của thế giới. Nhưng không có nghĩa là ta hoàn toàn bất lực và đầu hàng trước nó. Hầu hết những người mắc bệnh đái tháo đường vẫn

Hướng Dẫn Thực Hành Về Nền Y Học Trường Sinh Viễn Đông

Hướng Dẫn Thực Hành Về Nền Y Học Trường Sinh Viễn Đông "Con người sinh ra vốn tự do khỏe mạnh, có lý trí và được mọi người yêu thương, không cần nhờ bất cứ

Ăn Ít Để Khỏe - 1 Bữa Là Đủ Sao Phải Cần 3

Ăn Ít Để Khỏe - 1 Bữa Là Đủ Sao Phải Cần 3 (Tái Bản 2021) ------------ Ăn Ít Để Khỏe - 1 Bữa Là Đủ Sao Phải Cần 3 (Tái Bản 2021)

Sách khoa học dữ liệu với các kỹ thuật học máy - cơ bản ( STK)

nhà phát hành : Công Ty TNHH Thương Mại STK nhà xuất bản : thanh niên năm : 2024 trang : 425 tác giả : nhiều tác giả KHOA HỌC DỮ LIỆU VỚI CÁC KỸ

Lược Sử Trái Tim - Hiểu Về Sự Sống Và Tim Mạch Học

Lược Sử Trái Tim - Hiểu Về Sự Sống Và Tim Mạch Học Nhà xuất bản : Nhà Xuất Bản Đà Nẵng. Công ty phát hành : Phanbook. Tác giả : Sandeep Jauhar. Kích thước

Não Chúng Ta Có Gì Và Làm Gì? (Sách Màu - Bìa Cứng)

NÃO CHÚNG TA CÓ GÌ VÀ LÀM GÌ? Tác giả: Rita Carter Thích Chân Pháp Khâm giới thiệu và hiệu đính ***** Tiết lộ mọi khía cạnh về cấu trúc và chức năng của não

Ngủ Ít Vẫn Khỏe

Ngủ Ít Vẫn Khỏe Gửi tới bạn – người đang vướng phải những phiền muộn sau: - Ngủ bao lâu cũng không hết cảm giác mệt mỏi - Luôn thức dậy buổi sáng trong trạng

Sách - Tiết Thực Nửa Ngày - Phương Thuốc Tối Ưu ( Huy Hoàng )

Công ty phát hành: Huy Hoang Bookstore Nhà xuất bản: NXB Thanh Niên Tác giả: Atsushi Aoki Loại bìa: Bìa Mềm Số trang: 212 Năm xuất bản: 2022 Giới thiệu sản phẩm: Thói quen ăn

Bí đầu ra - Bản Quyền

Bí đầu ra - Bản Quyền ------------ Người ta cho rằng cuộc đời hạnh phúc chỉ gói gọn trong câu: “Ăn được ngủ được là tiên.” Thế nhưng ít ai biết rằng, cuộc đời viên

Chris Giáp Mặt Với Ung Thư

"Chris Giáp Mặt Với Ung Thư - Sách bán chạy nhất The Wall Street Journal “Tôi muốn nói thật rõ ràng rằng tôi không ‘may mắn’ hay đặc biệt. Tôi chỉ là một gã bình

Lưu Thông Máu Tốt Hóa Giải Bách Bệnh - Akiyoshi Horie - Như Nữ dịch - (bìa mềm)

Lưu Thông Máu Tốt Hóa Giải Bách Bệnh - Akiyoshi Horie - Như Nữ dịch - (bìa mềm) - Giá bìa: 99.000đ Ngay từ tiêu đề sách, tác giả Akiyoshi Horie khẳng định việc lưu

Trạm Đọc Official | Y học dinh dưỡng - Những điều bác sĩ không nói với bạn

Tuy là một bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm, nhưng bác sĩ Ray Strand đã phải bó tay chứng kiến người vợ bị những cơn đau mãn tính hành hạ. Từ đó ông đã đồng

Sách - Hoá sinh lâm sàng

Hoá sinh lâm sàng 2022 - Tác giả: Tập thể tác giả Trường Đại học Y Hà Nội - Nhà xuất bản Y học - Nhà phát hành: Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản

Sách - Phương Thuốc Chánh Niệm Mầu Nhiệm - Thái Hà

THÔNG TIN CHI TIẾT Công ty phát hành Thái Hà Tác giả Chân Đẳng Nghiêm Số trang 328 Nhà xuất bản Nhà Xuất Bản Hà Nội Ngày xuất bản 03-2021 Kích thước 15.5 x 24

Sách Về Kiến Thức Tổng Hợp: Sinh Học Phân Tử Của Tế Bào - Tập 3 - Cấu Trúc Và Chức Năng Của Tế Bào 1

Sách Về Kiến Thức Tổng Hợp: Sinh Học Phân Tử Của Tế Bào - Tập 3 - Cấu Trúc Và Chức Năng Của Tế Bào 1 Sinh học phân tử của tế bào là nền

Chữa Bệnh Bằng Phương Pháp Quán Tưởng

Chữa Bệnh Bằng Phương Pháp Quán Tưởng Sách trình bày một phương pháp chữa bệnh độc đáo và lý thú: sử dụng khả năng tưởng tượng của tâm trí người bệnh. Mặc dù vẫn còn

Điềm Báo Và Sứ Mệnh (SGB)

Điềm Báo Và Sứ Mệnh (Bí Mật Đằng Sau Cơn Khủng Hoảng Đại Dịch Covid -19) ------------ ĐIỀM BÁO VÀ SỨ MỆNH COVID-19 THỬ THÁCH CHÍNH PHỦ & NGƯỜI DÂN NHƯ THẾ NÀO? Trong tình

Ôn Bệnh Điều Biện - Ứng Dụng Biện Chứng Tam Tiêu Trong Điều Trị Bệnh Ôn Nhiệt

Ôn bệnh điều biện là trước tác Đông y chuyên về bệnh ôn nhiệt – một nhánh của y học cổ truyền chuyên nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm do nhiệt tà gây ra. Lấy

Cây Rau Vị Thuốc

Cây Rau Vị Thuốc Mục đích tập thơ ra đời là để gửi tặng bà con đang sống ở vùng sâu vùng xa như một việc đền ơn đáp nghĩa của tác giả với bà

Bác Sĩ Tốt Nhất Là Chính Mình - Tập 8: Để Trái Tim Luôn Khỏe Mạnh (Tái Bản 2019)

Bác Sĩ Tốt Nhất Là Chính Mình - Tập 8: Để Trái Tim Luôn Khỏe Mạnh Sách cung cấp cho bạn những thông tin bổ ích về các vấn đề liên quan đến bệnh về

Combo How Food Works (Hiểu Biết Về Thức Ăn) + Nhân Tố Enzim - Thực Hành - Tặng Kèm Bookmark PD

Combo How Food Works (Hiểu Biết Về Thức Ăn) + Nhân Tố Enzim - Thực Hành - Tặng Kèm Bookmark 1. How Food Works - Hiểu Hết Về Thức Ăn Hướng dẫn đơn giản nhất

Sách Vắc-xin Những Điều Cần Biết Về Tiêm Chủng - Alphabooks - BẢN QUYỀN

Cuốn sách Vắc-xin: Những điều cần biết về tiêm chủng hướng đến đối tượng là những người muốn tìm hiểu về vắc-xin, đặc biệt là những phụ huynh đang và chuẩn bị có con nhỏ.

Minh Triết Trong Ăn Uống Của Phương Đông

Minh Triết Trong Ăn Uống Của Phương Đông Cơ thể được xây đắp bởi đồ ăn thức uống hàng ngày, nguồn năng lượng cho chúng ta hoạt động cũng từ đó. Vì vậy, hiểu biết

Trang đầu 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Trang cuối