✨Ngọc Khuê (nhạc sĩ)

Ngọc Khuê (sinh ngày 8 tháng 4 năm 1947), là một nhạc sĩ người Việt Nam. Tên tuổi của ông gắn liền với ca khúc "Mùa xuân làng lúa làng hoa". Ngoài ra, ông cũng là một nhạc sĩ đáng chú ý với hơn 300 ca khúc sáng tác về cuộc đời người lính. Ngọc Khuê hiện được phong hàm Thượng tá. Ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học – nghệ thuật năm 2012.

Cuộc đời

Thời thơ ấu

Ngọc Khuê tên đầy đủ là Nguyễn Ngọc Khuê. Ông sinh ngày 8 tháng 4 năm 1947, nguyên quán ở xã Yên Sở, huyện Hoài Đức, Hà Nội.

Sự nghiệp

Ngọc Khuê nhập ngũ vào Quân đội Nhân dân Việt Nam từ năm 1965 và đã từng trải qua các nhiệm vụ như pháo thủ, chiến đấu trong Trung đoàn 228 bảo vệ Cầu Hàm Rồng từ năm 1965, 1967 đến 1973. Ông bắt đầu tiếp xúc với sáng tác nhạc từ năm 19 tuổi. Vào ngày 27 tháng 12 năm 1972, ông được kết nạp Đảng Cộng sản Việt Nam ngay tại cầu Hàm Rồng. Năm 1974, ông là diễn viên hát của Đoàn Ca Múa Phòng không – Không quân và chính thức bắt đầu sự nghiệp nghệ thuật Ông làm trưởng đoàn kiêm chỉ đạo nghệ thuật của Đoàn Nghệ thuật Không quân, đồng thời là chủ nhiệm của Nhà văn hóa Quân chủng Không quân. Ngọc Khuê đã dàn dựng, chỉ đạo nghệ thuật cho nhiều chương trình ca múa nhạc đạt hiệu quả cao. Ông hiện được phong hàm Thượng tá.

Sáng tác đầu tay của Ngọc Khuê là ca khúc "Tiếng hát bên dòng sông Mã", được Đài Tiếng nói Việt Nam sử dụng năm 1968, sau đó ông viết tiếp nhiều ca khúc thuộc thể loại trữ tình. Đây cũng chính là tác phẩm giúp ông nhận được giải thưởng Nhà nước sau này.

Năm 1996, 2 album âm nhạc của ông là "Hạt nắng hạt mưa” , “Mùa xuân làng lúa làng hoa" đã được xuất bản bởi nhà xuất bản Âm nhạc và Hội nhạc sĩ Việt Nam. Năm 2002, Ngọc Khuê đã xuất bản một số sách âm nhạc như “Tuyển chọn ca khúc Ngọc Khuê”, “Hoa và nắng” (gồm 108 ca khúc) do Nhà xuất bản Thanh niên phát hành. 2 năm sau, tập thơ “Cơn mưa xanh” của ông tiếp tục được Nhà xuất bản Hội nhà văn phát hành. Năm 2007, trong Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được phát động, Ngọc Khuê đã nung nấu ý định viết về Hồ Chí Minh. Năm 2008, nhạc sĩ An Thuyên có trao đổi với ông về cuộc vận động sáng tác hưởng ứng chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Ngọc Khuê đã hồi tưởng lại những ấn tượng mạnh về Hồ Chí Minh qua các câu chuyện được nghe, đặc biệt là tình cảm của vị chủ tịch này đối với quân đội Việt Nam. Từ đó, bài hát Tình Bác ra đời sau nhiều năm dự định ấp ủ. Năm 2020, ông tổ chức chương trình nghệ thuật và giao lưu kỷ niệm 55 năm làm nghệ thuật mang tên “Tình yêu tự hát” với sự tham gia của nhiều thế hệ nghệ sĩ. Tai sân khấu này, cuốn sách “Ngọc Khuê - Tác giả & Tác phẩm” được ông ấp ủ từ nhiều năm trước đã ra mắt công chúng yêu nhạc tại Việt Nam.

Năm 2022, nhân dịp kỷ niệm 50 năm sự kiện Chiến dịch Linebacker II, Ngọc Khuê sáng tác bài hát Ông tôi là một người anh hùng với nội dung mượn tâm tư, tình cảm của một sĩ quan trẻ, một người đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam nghĩ về quá khứ của thế hệ trước. Cũng trong năm đó, trong chuyến đi thực tế sáng tác ở huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, Ngọc Khuê đã sáng tác ca khúc "Tình ca từ thượng nguồn sông Hồng". Năm 2023, Ngọc Khuê sáng tác ca khúc Khắc ghi tên "Người – Bác Ba Lê Duẩn" nhân dịp kỉ niệm 116 năm ngày sinh của Lê Duẩn.

Nhận định

Theo nhà nghiên cứu âm nhạc Vũ Tự Lân, các ca khúc của Ngọc Khuê có giai điệu "mềm mại, khoáng đạt". Một trang web báo cho biết trong cả cuộc đời sáng tác, Ngọc Khuê đã sáng tác hàng trăm ca khúc được khán giả đón nhận một cách "nồng nhiệt". Lời ca trong sáng tác của ông được nhận xét là "mộc mạc, giản dị nhưng thấm đẫm tình yêu của một người con xa quê luôn đau đáu nhớ về nơi chôn nhau cắt rốn." Sự nghiệp âm nhạc của Ngọc Khuê bao gồm 300 ca khúc, gồm nhiều đề tài khác nhau phản ánh đời sống của một người chiến sĩ tuy nhiên ca khúc "Mùa xuân làng lúa làng hoa" thường là ca khúc mà người nghe nhớ đến nhiều nhất của ông.

Nhiều người gọi Ngọc Khuê là "nhạc sĩ của những ca khúc về mùa xuân", nhưng ông chỉ nhận mình là người "có duyên" và được trời phú cho một vài ca khúc về mùa xuân rồi may mắn được công chúng biết đến.

Giải thưởng

Dưới đây là danh sách giải thưởng Ngọc Khuê được trao tặng liệt kê trong trang web Hội Nhạc sĩ Việt Nam.

Tranh cãi

Theo báo Người lao động đưa tin, vì tỏ ra bức xúc trước “cách làm việc không khoa học, thiếu công minh của hội đồng nghệ thuật cơ sở Hội Nhạc sĩ Việt Nam trong việc xét tặng Giải thưởng Nhà nước năm 2011” nên ngày 15 tháng 7 năm 2011, các nhạc sĩ Đoàn Bổng, Đinh Quang Hợp, Ngọc Khuê, Thế Song, Lê Việt Hòa đã có buổi gặp gỡ báo chí để lên tiếng sự việc này. Trước đó, 68 nhạc sĩ trên toàn Việt Nam trong đó có Ngọc Khuê và 4 nhạc sĩ trên được đề nghị làm hồ sơ xét duyệt giải thưởng Nhà nước. Hồ sơ gửi đi nhưng năm nhạc sĩ này đã nhận được thông báo không lọt vào danh sách cuối cùng vì không đạt 75% số phiếu của hội đồng. Ông cho biết có người khuyên đã có tên trong danh sách cấp Bộ rồi thì "đừng dính vào kiện tụng". Tuy nhiên ông vẫn tiếp tục ký vào đơn kiến nghị tập thể với suy nghĩ "giải thưởng Nhà nước phải dành cho những người xứng đáng".