✨USS Grayback (SS-208)

USS Grayback (SS-208) là một được Hải quân Hoa Kỳ chế tạo ngay trước Chiến tranh Thế giới thứ hai. Nó là chiếc tàu chiến đầu tiên của Hải quân Hoa Kỳ được đặt cái tên này, theo tên chung của nhiều loài cá hồi trắng và cá trích sông.

Lần đầu tiên đối với tàu ngầm Hoa Kỳ, lớp Tambor có đến mười ống phóng ngư lôi gồm sáu trước mũi và bốn phía đuôi. Hiệu quả tác chiến được cải thiện nhờ bố trí lại người vận hành sonar và máy tính dữ liệu ngư lôi vào một tháp chỉ huy lớn hơn, cho phép trao đổi trực tiếp với hạm trưởng, cùng một kính tiềm vọng kiểu mới có đầu nhỏ hơn giúp khó bị phát hiện. Thoạt tiên được chỉ được trang bị pháo /50 caliber, boong tàu được gia cố sẵn đủ để lắp đặt pháo cỡ /51 caliber khi tình huống tác chiến đòi hỏi; nên trong đợt đại tu vào đầu năm 1943, Grayback được nâng cấp lên cỡ pháo 4-inch.

Grayback được đặt lườn tại xưởng tàu của hãng Electric Boat Company ở Groton, Connecticut vào ngày 3 tháng 4, 1940. Nó được hạ thủy vào ngày 31 tháng 1, 1940, được đỡ đầu bởi bà Lydia Ballou Brown, phu nhân Chuẩn đô đốc Wilson Brown, Giám đốc Học viện Hải quân Hoa Kỳ. Con tàu được cho nhập biên chế cùng Hải quân Hoa Kỳ vào ngày 30 tháng 6, 1941 dưới quyền chỉ huy của Hạm trưởng, Đại úy Hải quân Willard A. Saunders.

Lịch sử hoạt động

1941

Grayback khởi hành từ Trân Châu Cảng vào ngày 15 tháng 2, 1942 cho chuyến tuần tra đầu tiên trong chiến tranh tại khu vực Saipan và Guam thuộc quần đảo Mariana. Tại đây nó có cuộc đụng độ với một tàu ngầm đối phương kéo dài suốt bốn ngày. Tàu đối phương đã phóng hai quả ngư lôi tấn công Grayback vào sáng ngày 22 tháng 2, và tiếp tục theo dõi dọc suốt Thái Bình Dương. Grayback đã vài lần nhìn thấy tháp chỉ huy tàu đối phương, và một lần khác khi đối thủ trồi lên mặt nước, nhưng nó không ở vị trí thích hợp để tấn công tàu ngầm đối phương. Grayback kết thúc chuyến tuần tra khi về đến Trân Châu Cảng vào ngày 10 tháng 4. Các tàu hộ tống đối phương phản công bằng mìn sâu, buộc chiếc tàu ngầm phải lặn sâu để né tránh. Chỉ một ngày sau đó, nó tiếp tục phóng ngư lôi đánh chìm chiếc tàu chở quân England Maru (5.830 tấn) tại tọa độ , về phía Đông Bắc quần đảo Admiralty; 232 người trong tổng số 1.500 binh lính trên tàu cùng 13 thủy thủ đã thiệt mạng. Chiếc tàu ngầm còn gây hư hại cho hai tàu buôn khác trước khi lặn xuống né tránh phàn công. Grayback kết thúc chuyến tuần tra khi về đến Trân Châu Cảng vào ngày 30 tháng 5, nó tiếp tục quay về vùng bờ Tây Hoa Kỳ để được đại tu tại San Francisco, California. Sang 01 giờ 07 phút ngày 19 tháng 12, nó trồi lên mặt biển để tiếp tục tấn công đoàn tàu, nhưng đến 02 giờ 05 phút lại phát hiện qua radar SJ tàu khu trục đối phương đang tiếp cận nhanh, nên phải lặn khẩn cấp. Đến 02 giờ 31 phút, nó phóng một loạt bốn quả ngư lôi phía đuôi vào đối thủ, và ít nhất ba quả trúng đích, kích nổ số mìn sâu trên tàu và đã đánh chìm tàu khu trục Numakaze tại tọa độ , với tổn thất toàn bộ thành viên thủy thủ đoàn trên tàu, bao gồm Đại tá Hải quân Watanabe Yasumasa, hạm trưởng kiêm nhiệm Tư lệnh Đội khu trục 1. Loạt ngư lôi cũng gây hư hại cho một tàu buôn khác, trước khi Grayback phải lặn sâu để né tránh phản công. Tàu quét mìn phụ trợ Kashiwa Maru đã cứu vớt những người sống sót của Konan Maru. Đến 06 giờ 00, Grayback trồi lên mặt nước tiếp tục tấn công, phóng ngư lôi đánh chìm Kashiwa Maru (515 tấn) tại tọa độ , với tổn thất toàn bộ thủy thủ đoàn và ít nhất 107 người được cứu vớt từ Konan Maru. Trên đường quay trở về căn cứ, nó trồi lên mặt nước vào ngày 27 tháng 12 để đánh chìm một tàu đánh cá bằng hải pháo, và về đến Trân Châu Cảng vào ngày 4 tháng 1, 1944. Cùng ngày hôm đó Grayback cũng đánh chìm tàu chở hàng Toshin Maru (1.917 tấn) tại tọa độ . Chỉ còn lại hai quả ngư lôi, chiếc tàu ngầm được lệnh quay về căn cứ, nhưng sau đó mất liên lạc và không đi đến Midway vào ngày 7 tháng 3 như hạn định. Grayback được công bố bị mất với tổn thất toàn bộ thủy thủ đoàn vào ngày 30 tháng 3, 1944. Cùng ngày hôm đó, một máy bay ném bom-ngư lôi Nakajima B5N "Kate" phát hiện Grayback đang đi trên mặt nước và đã tấn công với một quả bom . Tàu chống ngầm được phái đến hiện trường để tiếp tục thả mìn sâu, phát hiện nhiều bọt khí, và cuối cùng là một vệt dầu loang lớn trồi lên mặt nước, xác nhận một tàu ngầm đã bị đánh chìm tại tọa độ .

Khám phá xác tàu đắm

Vào ngày 10 tháng 11, 2019, nhóm nghiên cứu tư nhân Lost 52 Project công bố họ tìm thấy xác tàu đắm của Grayback tại vị trí cách về phía Nam Okinawa vào tháng 6, 2019. Xác tàu đắm ở cách vị trí Hải quân Mỹ ước lượng vào năm 1946 đến , do lỗi dịch thuật bản báo cáo tác chiến của Hải quân Đế quốc Nhật Bản. Khám phá này đã được Hải quân Mỹ chính thức xác nhận, và gia đình các thành viên thủy thủ đoàn đã được thông báo.

Xác tàu đắm ở tư thế thăng bằng trên đáy biển ở độ sâu ; khẩu hải pháo rơi ra cách xác tàu khoảng . Phần thân tàu phía sau tháp chỉ huy bị hư hại nặng, phù hợp với báo cáo phía Nhật Bản đã ném bom trúng khu vực này. Mũi tàu bị gảy một góc, và phần gần đuôi tàu bị đổ sụp. Tấm biển của xưởng đóng tàu vẫn còn gắn trên tháp chỉ huy còn nguyên vẹn.

Phần thưởng

Grayback được tặng thưởng hai danh hiệu Đơn vị Tuyên dương Hải quân cùng tám Ngôi sao Chiến trận do thành tích phục vụ trong Thế Chiến II.